William Szekspir jest najczęściej cytowanym autorem na świecie i często nie zdajemy sobie sprawy, że tak wiele powiedzeń czy popularnych zwrotów pochodzi z jego dzieł. Oczywiście, wszyscy znają słynne „ być albo nie być”, a na dodatek w języku polskim używamy czasownika „hamletyzować”. Jakie jeszcze są powiedzenia, które na trwale weszły do naszego języka?
Oto parę najbardziej znanych i używanych cytatów ( czasem będących tytułami sztuk), niekoniecznie w kolejności ich popularności;
1.„ALL IS WELL THAT ENDS WELL” – „Wszystko dobre , co się dobrze kończy”. To tytuł szekspirowskiej komedii.
2.„THOUGH THIS BE MADNESS YET THERE’S METHOD IN’T”– „ w tym szaleństwie jest metoda”. Hamlet
3.„ALL THE WORLD IS A STAGE”– „cały świat jest sceną ( lub teatrem)”. Komedia Jak wam się podoba
4.„FRAILTY THY NAME IS WOMAN” –„ słabości, na imię ci kobieta”. Hamlet
5.„AND THUS CONSCIENCE MAKES COWARDS OF US ALL”– „ i tak świadomość czyni nas tchórzami”. Hamlet
6.„A HORSE! A HORSE! A KINGDOM FOR A HORSE” – „ Konia! Konia! Królestwo za konia”. Ryszard III
7.”MUCH ADO ABOUT NOTHING”– „Wiele hałasu o nic” . Tytuł komedii.
8.”WE ARE SUCH STUFF AS DREAMS ARE MADE ON”– „jesteśmy z takiej materii jak sny ( o aktorach)”. Burza
9. „SOMETHING IS ROTTEN IN THE STATE OF DENMARK” – „źle się dzieje w państwie duńskim”. Hamlet
10.”THE REST IS SILENCE” – „reszta jest milczeniem” Hamlet.
Oczywiście, powiedzeń tych i wyrażeń jest o wiele więcej. Niektóre popularne w języku angielskim, nie są specjalnie znane czy popularne w języku polskim. Np. „Cry havoc! And let slip the dogs of war” – krzyczcie „mordować !” i wypuśćcie psy wojny – mówi Marek Antoniusz w Juliuszu Cezarze wzniecając rewoltę tłumu. Co ciekawe, wyrażenie „dogs of war” stało się bardzo popularne w wielu dziedzinach sztuki; w literaturze – powstała powieść pod tym tytułem, film, utwory muzyczne, a także gry komputerowe. We współczesnym angielskim „dogs of war” to najemni żołnierze.
Niektóre powiedzenia stały się znane w języku polskim dzięki kreacji tłumacza, a nie są popularne w języku angielskim, np. słynne „ I z bólu ryczy ranny łoś…..ktoś nie śpi, aby spać mógł ktoś (Let the strucken deer go weep,…….For some must watch while some must sleep).
Words, words,words – to również cytat z Hamleta, czyli „słowa, słowa,słowa”. Szekspir był mistrzem w tworzeniu nowych słów. Według badaczy stworzył ich między 700 a 1700. Wiele z nich weszło na trwałe do języka angielskiego np.bedroom, generous, champion, suspicious, accommodation, assassination, laughable, monumental, obscene, eventful, eye-ball i wiele innych. Tak więc, dosłownie i w przenośni wszyscy mówimy językiem Szekspira.
Justyna Limon – anglistka, wieloletnie doświadczenie zawodowe jako wykładowca Uniwersytetu Gdańskiego, lektorka j.angielskiego i j.polskiego w Waszyngtonie, wiceprezes English Unlimited
